De woningnood in Nederland vraagt om innovaties die verder gaan dan traditionele methoden. Door slim te bouwen en flexibel te plannen, kunnen we de woningbouw versnellen en tegelijkertijd inspelen op veranderende woonbehoeften.
Het standaard aanbod met rijwoningen, tweekappers en vrijstaande woningen voldoet niet meer. We proberen steeds meer te sturen op een goede verdeling zoals de bekende 30-40-30-regel.
Innoveren om woningbouw te versnellen. Wat komt daar bij kijken?
- Hoe krijgen we de woningen weer betaalbaar?
- Welke nieuwe tools en instrumenten kunnen wij inzetten en hoe passen we die toe bij gebiedsontwikkeling?
Innovatieve woonvormen
Innovatieve woonvormen zoals modulaire en prefab bouwmethoden bieden een directe oplossing om sneller en goedkoper te bouwen, zonder concessies te doen aan kwaliteit. Daarnaast worden steeds meer betaalbare en innovatieve woningtypologieën ontwikkeld om te kunnen voldoen aan de vraag. In onze dagelijkse ontwerppraktijk passen wij deze innovatieve woonvormen steeds vaker toe.
Betaalbaar wonen in het Sallandse landschap: uitbreiding van Hoonhorst
Door flexibel om te gaan met woningtypologieën, versnellen we de bouw en maken we woningen betaalbaarder voor een bredere doelgroep. Binnen één bouwvolume, passend in het Sallandse landschap worden 10 rug-aan-rug woningen ontwikkeld, met privétuinen rondom. Bijgebouwen worden gecombineerd, parkeren gebeurt in een cluster in het groen. Per woning betekent dit een aanzienlijke besparing van de bouw- én de grondkosten.
Daarnaast wordt een deel van de rijwoningen uitgegeven in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Daarmee ontstaat de kans dat in dit geval jongeren die niet de financiële middelen hebben om de woning te betalen, flink kunnen besparen op de kosten door zelf de handen uit de mouwen te steken.
Inspelen op de (urgente) behoefte aan kleinere woningen in Losser
Door plannen te herzien met kleinere woningen zoals in Losser, wordt sneller ingespeeld op specifieke woonbehoeften. Op de plek waar in eerste instantie 8 rijwoningen zouden komen , zijn in het definitieve plan 16 beneden-bovenwoningen opgenomen.
Inspelen op de (urgente) behoefte aan kleinere woningen in Voorne aan Zee
Een ander goed voorbeeld zijn de pilots met tiny houses in Voorne aan Zee. Deze bieden niet alleen flexibiliteit, maar ook een snelle oplossing om woonruimte toe te voegen. Deze pilots leren ons waardevolle lessen voor de toekomst. Duurzaamheid, milieubewustzijn, eenvoud, flexibiliteit en vrijheid door het leven ‘off grid’, vormen daarbij belangrijke drijfveren.
Veel gemeenten hebben geen beleid, beschikbare grond, of simpelweg de ambtelijke capaciteit niet om aan deze nieuwe vraag te kunnen voldoen. Soms ontbreekt het ook aan lef en houdt men vast aan de gebaande paden. Samen met de gemeente Voorne aan Zee experimenteren wij met tiny houses door pilots te organiseren, daarvan te leren en op termijn beleid voor tiny houses scherp te krijgen.
Hoe ziet zo’n pilot eruit?
Samen met de gemeente hebben we de uitgangspunten voor de pilots bepaald, zodat voor initiatiefnemers duidelijk is aan welke voorwaarden een inschrijving moet voldoen. De beste inschrijvingen worden geselecteerd door een multidisciplinair beoordelingsteam, waarna de initiatiefnemers met hulp van de gemeente aan de slag gaan met de uitvoering.
De eerste twee pilotprojecten worden binnenkort opgevolgd door vier extra pilotprojecten, om zo vanuit de breedte van die initiatieven de benodigde lessen voor de toekomst te leren.
Samen leven: terug naar het gemeenschapsgevoel
Co-living concepten versnellen woningbouw door ruimtegebruik te optimaliseren en bouwkosten te verlagen, terwijl ze ook inspelen op de groeiende behoefte aan het vormen van nieuwe gemeenschappen. Binnen een compact bouwvolume kunnen relatief veel personen gehuisvest worden. De bouwkosten per individu zijn hierdoor laag en het gemeenschapsgevoel hoog.
Vergelijkbare voorbeelden zijn de hofjeswoningen, de verschillende woonzorgconcepten en de kangoeroewoningen.
Innovatie procedures en processen
Beeld: Woningcorporatie Laurentius
Flexwoningen woningen bieden een snelle en efficiënte oplossing voor urgente huisvestingbehoeften zoals spoedhuisvesting, statushouders en starters, terwijl hun tijdelijke karakter flexibiliteit in het planproces mogelijk maakt. Bij de realisatie van flexwoningen is sprake van tijdelijkheid, zowel in de daadwerkelijke woning (bijvoorbeeld door deze modulair of prefab te bouwen) als in de juridisch-planologische situatie.
Door met een BOPA af te wijken van het omgevingsplan worden flexwoningen mogelijk gemaakt. Hierdoor is het gebruik geregeld, maar blijft de onderliggende bestemming (bijvoorbeeld agrarisch) wel van toepassing. Op deze manier kan een gemeente snel schakelen en de flexwoningen ook snel mogelijk maken.
Slimme planprocedures zoals het inzetten van een BOPA bij flexwoningen, verkorten doorlooptijden aanzienlijk en maken tijdelijke huisvesting snel mogelijk."
Waar flexibiliteit voor de toekomstige bewoners een oplossing biedt, is dit wel een extra uitdaging voor het gesprek met de omgeving. De woningen verschijnen op locaties waar geen woonbestemming geldt, waardoor er geen sprake is van voorzienbaarheid.
Vanuit omwonenden bestaat de zorg dat deze tijdelijke woningen permanente woningen worden en dat daardoor afbreuk wordt gedaan aan het woon- en leefklimaat. Goede communicatie met en betrokkenheid van omwonenden zijn daarbij heel belangrijk.
Zo ook bijvoorbeeld bij de realisatie van 192 tijdelijke woningen in de nabijheid van het NAC Stadion in Breda, waar we als Rho Adviseurs bij betrokken waren. Wij hebben veel ervaring met woningbouwprojecten met verschillende woonvormen, het bijhorend beleid en het planproces.
Innovatie in woonvormen en processen versnelt niet alleen de bouw van woningen, maar draagt ook bij aan betaalbaarheid, de keuzevrijheid en een leefbare toekomst voor alle doelgroepen!