Actuele uitdagingen bij zon op land: van netcongestie tot omgevingsbewustzijn

De  betrokkenheid van Rho Adviseurs bij realisatie van zonneparken gaat helemaal terug naar het allereerste begin: de realisatie van het zonnepark op Ameland. Waar het eerst vooral ging om het experimenteren en het meekijken bij een aantal vooruitlopers, is er in de loop der jaren steeds meer bewustwording en kennis bij zowel bedrijven, bestuurders als omwonenden over de effecten van deze vorm van energieopwekking.

“De houding is steeds kritischer, men is zich steeds meer bewust van de invloed die het heeft op de omgeving: Past het wel in mijn omgeving? Levert het daadwerkelijk voordelen op? En daar moeten wij als adviseurs ook op inspelen” – aldus Jeroen van Broekhoven en Jan-Jacob Posthumus, projectleiders bij Rho Adviseurs en beiden verbonden aan het Energieteam van Rho.  

Welke trends en ontwikkelingen spelen op dit moment met betrekking tot zonneparken?

“Het meest actuele thema op dit moment is het ecologisch beheerplan dat steeds vaker onderdeel uitmaakt van het planologisch proces. Dus het gaat niet meer enkel om een goede landschappelijke inpassing maar ook om het creëren van meerwaarde voor de natuur. Zo’n beheerplan vertelt hoe de natuur het beste tot haar recht komt en de ontwikkelaar moet zich daar ook aan committeren. We zien dat zonneparken hierdoor steeds meer een natuurlijke vormgeving krijgen. Want de wens is om de natuur eraan toe te voegen. Hoewel je je wel af kan vragen of het niet juist andersom moet: kijken naar hoe het landschap eruit ziet en daarop inpassen. Maar wat vooral belangrijk is, is dat je aansluit bij waar lokaal behoefte aan is.

Samen komen tot een goede landschappelijke inpassing met daarbij onder andere aandacht voor natuur”

Jan-Jacob

“Daarnaast zien we dat er steeds meer aandacht is voor het verkrijgen van maatschappelijk draagvlak. Want de kritische vragen over het gebruik van landbouwgrond nemen toe. De raadsleden gaan door hun energiebeleid bewuster om met alternatieve energiebronnen. Daar komt nog bij, dat bij geen enkele andere ontwikkeling de fase van maatschappelijke uitvoerbaarheid door omwonenden zo lang duurt als bij zonneparken. Toch zien we dat er een positieve grondhouding is. Ook de kennis bij zowel gemeenten, initiatiefnemers als omwonenden neemt toe, wat leidt tot beter doordachte en uitgewerkte plannen. Hierdoor komt onder andere de landschappelijke inpassing beter tot zijn recht en neemt het draagvlak toe.

 

Daar komt bij dat de gemeenten steeds vaker de verplichting stellen dat een bepaald percentage van de opbrengst ook naar de omgeving gaat. Een ontwikkelaar moet dan bijvoorbeeld een fonds oprichten, waarmee de gemeente of initiatiefnemer andere, duurzame initiatieven kan ondersteunen. Een dergelijke vorm van financiële participatie zorgt ervoor dat het draagvlak toeneemt, maar alleen als het op deze manier lokaal is verankerd. De ontwikkelaars vinden het soms nog lastig maar nemen het zeker serieus. Ook zien we steeds vaker initiatieven vanuit lokale energiecorporaties. Deze corporaties hebben over het algemeen al veel ‘steun’ vanuit de directe omgeving.

Hoe spelen jullie in de praktijk daarop in?

“Bij transitieopgave zoals zonneparken komen telkens nieuwe thema’s en facetten kijken, die ook blijven groeien. Doordat we als bureau verschillende expertises in huis hebben, zijn we goed in staat om daar vrij snel op te anticiperen.
Daarnaast hebben wij in opdracht van verschillende gemeenten en regio’s zonnebeleid opgesteld en regionale energie strategieën ontwikkeld. Zo kunnen wij projecten passend binnen het beleid maken en initiatiefnemers daarin ondersteunen. We verzorgen de nodige producten, begeleiden het gehele, planologische proces, inclusief het participatietraject, en dragen zorg voor de vergunningen die daarvoor nodig zijn.

Daarbij houden we continu scherp oog voor opkomende trends en ontwikkelingen”

Jeroen

Welke uitdagingen kunnen we in de toekomst nog verwachten en hoe kunnen wij die uitdagingen het hoofd bieden ?

“Hoewel de zonneparken steeds grootschaliger worden en de weerstand daardoor lijkt toe te nemen, betekent het niet dat de realisatie van kleine parken afneemt. Integendeel. Zo hebben wij geregeld kleine ontwikkelaars, boeren en particuliere grondeigenaren in onze adviesportefeuille. Opvallend is dat ook steeds meer (lokale) energiecoöperaties bij ons aankloppen. Een trend waarvan we vermoeden dat die nog verder gaat doorzetten.

De kritische houding van gemeenten en omwonenden ten aanzien van zonneparken is een feit en neemt gestaag toe. Laat het vooral een motivatie zijn om zonneparken beter te maken en niet om ze achterwege te laten. Want uitstel is afstel. We moeten nú een energietransitie doormaken. En ja, er zijn echt wel nadelen te benoemen, maar juist door de ervaring die we hebben opgedaan, weten we steeds beter hoe daarmee om te gaan. Maak daar gebruik van en blijf vooral samen zoeken naar manieren om het nog beter te doen en om samen daarin op te trekken” .

Voor vragen of advies, neem contact op met Jeroen of Jan-Jacob