De gemeente Heumen wil in 2050 energie- en klimaatneutraal zijn. Om dit doel te bereiken is het noodzakelijk dat de gemeente en haar inwoners op grote schaal duurzame energie gaan opwekken. Het door Rho Adviseurs opgestelde gebiedsplan A73 is hierin een grote stap.
De opgave
De gemeenteraad van Heumen heeft in september 2020 een grootschalige opwek van 160 TJ (ca. 40 ha zonneveld) als stip op de horizon gezet. Deze opgave is het uitgangspunt, waarbij tevens het laadvermogen van het landschap is onderzocht.
Het gebiedsplan doet uitspraken over het hele gebied tussen de A73 en het kanaal. Binnen dit gebied is gezocht naar zoekgebieden voor de inpassingen van zonnevelden en zijn koppelkansen benoemd die voor het gehele gebiedsplan (en wellicht daarbuiten) gelden.
In de energietransitie ligt een ontwerpende opgave. We kunnen het landschap een nieuw elan en betekenis geven, een nieuwe ruimtelijke karakteristiek, met een nieuwe economische motor die andere belangrijke opgaves mee kan helpen oplossen.
Rho Adviseurs
De ontwikkeling van zonnevelden wordt overgelaten aan de markt, waarbij grondeigenaren, zonontwikkelaars en de lokale energiecoöperatie belangrijke spelers zijn. De gemeente pakt geen directe rol in de ontwikkeling, maar treedt vooral faciliterend op.
Intensief participatieproces
Op basis van de gebiedsgrootte en de potentiële ruimte is de doelstelling inpasbaar. De uitwerking is in belangrijke mate vormgegeven via het gebiedsproces, waarbij bewoners en inwoners nauw zijn betrokken middels drie participatiebijeenkomsten en een klankbordgroep.
Voor deze bijeenkomsten zijn drie scenario’s uitgewerkt en voorgelegd, waarin op verschillende niveaus om input is gevraagd (plaatsing, koppelkansen en landschappelijke inpassing). Op deze manier is inzichtelijk gemaakt welke bandbreedte van opties haalbaar is en hoe dit ruimtelijk kan worden ingepast. Dit heeft geleid tot de visiekaart van het gebiedsplan.
Het realiseren van zonneparken kan een grote impact op de omgeving hebben. Om die reden richt het gebiedsplan zich op de integrale ontwikkeling van het gebied.
Het gebiedsplan
Het zoekgebied heeft een oppervlakte van 96 ha. Binnen dit gebied is ontwikkeling van 40 ha zonnevelden onder voorwaarden mogelijk. Daarbij is de goede omgang met natuurwaarden een cruciale voorwaarde, met name door het leefgebied van de das. Compensatie en mitigatie zijn onderdeel van de voorstellen.
Een deel van het zoekgebied zal daarnaast ingezet worden voor landschappelijke inpassing en gekoppelde ontwikkelingen zoals natuur, biodiversiteit en landschap, ruimte voor waterberging en versterking van recreatieve mogelijkheden in het gebied. Hiervoor zijn vijf principes leidend geweest:
In principe is het gebiedsplan altijd af. Elk initiatief zal binnen de kaders van het beleidsplan moeten worden ontwikkeld. Ook bij één of twee zonnevelden zien we verbeteringen in het landschap en nieuwe recreatieve of natuurlijke kwaliteiten.
Inmiddels zijn de eerste voorstellen aan de gemeente gedaan. In de vorm van een tender wordt het eerste grootschalige zonneveld uitgewerkt binnen de kaders van het gebiedsplan.
Gebiedsfonds
Bij de realisatie van zonnevelden is het gebruikelijk dat de eigenaren of exploitanten van het project een (jaarlijkse) financiële bijdrage storten in een gebiedsfonds. Ook voor projecten in dit gebied gaat dat gelden.
De middelen van het gebiedsfonds zullen ingezet worden voor ontwikkelingen en projecten die een algemeen maatschappelijk belang dienen.
Een stap dichterbij
Recentelijk, op 16 december 2021, is het gebiedsplan Energielandschap A73 door de gemeenteraad vastgesteld. Rho Adviseurs is blij met dit mooie resultaat.